تزریق یکی از روش های رساندن دارو به بدن است که در آن دارو ها یا مواد مغذی دیگر به صورت مایعی استریل به بدن وارد می شوند. از روش تزریق برای زدن واکسن و انواع دیگر دارو در رگ، ماهیچه، پوست و یا استخوان استفاده می شود. به وسیله این روش معمولا دارو هایی را به بدن می رسانند که عملکردشان مهم است و باید این عملکرد با سرعت بیشتری صورت بگیرد. دارو هایی را که به دستگاه گوارش جذب نمی شوند نیز به بدن تزریق می کنند. آموزش انوع تزریق جزو آموزش های اولیه است که به کادر درمان داده می شود و تمام کسانی که از بیماران مراقبت می کنند و یا خودشان به صورت دوره ای به تزریق نیاز دارند باید در این کار مسلط باشند. در این نوشته می کوشیم انواع تزریق را توضیح دهیم و نحوه آموزش هر کدام را بررسی کنیم.
انواع تزریقات بر اساس بافت بدن عبارت اند از:
زمانی که لازم است دارو به لایه چربی ای که درست در زیر پوست قرار دارد برسد، از تزریق زیر جلدی بهره می برند. سوزن ها در این نوع تزریق بسیار باریک هستند و به همین دلیل ممکن است هنگام وارد شدن به گوشت خود اندکی درد احساس کنید. البته این نکته را نیز به خاطر داشته باشید که اگر مکررا از این روش تزریق استفاده کنید، ممکن است پس از مدتی شاهد توده هایی کوچک در زیر پوستتان باشید. برای پیشگیری از ایجاد چنین مشکلی در هر بار تزریق یک ناحیه از بدن خود را هدف قرار دهید.
اسم این روش به خوبی همه چیز را درمورد آن توضیح می دهد. در تزریق عضلانی سرنگ در ربع فوقانی و بیرونی باسن وارد می شود. البته در برخی موارد ران و بازو نیز می توانند هدف واقع شوند. متخصصان ماهیچه های عروقی را منبعی سرشار از رگ های خونی می دانند و دارو را به آن ها تزریق می کنند تا با سرعت بیشتری جذب عضله ها شود. برای این که آمپول به عضله برسد لازم است از سوزن هایی بلند تر از آنچه که در تزریق زیر جلدی استفاده می شد، استفاده شود. در نتیجه این روش نسبت به روش پیشین با درد بیشتری همراه است.
در میان روش های آموزش انواع تزریقات این روش اهمیت بیشتری دارد و رایج تر است. برای این کار باید عضله بزرگی را در نظر بگیرید و بسیار دقت کنید که در اطراف آن رگ خونی یا عصب نباشد. برای تزریق عضلانی بیشتر از روش Z-track استفاده می کنند؛ زیرا در آن داروی تزریق شده به هیچ عنوان از عضله خارج نمی شود. آموزش تزریق عضلانی به این شرح است:
در تزریق داخل وریدی دارو مستقیما وارد رگ شما می شود. این روش تخصصی است و با آموزش انواع تزریقات به صورت ساده انجام پذیر نیست. در این روش برای تزریق از یک کانولا بهره می برند تا مطمئن شوند دارو تنها به همان رگی که پزشک تجویز کرده است، تزریق می شود و به بافت های دیگر نشت نمی کند. این تزریق به صورت سنتی از طریق سوزن انجام می شود؛ اما خطر تجویز نادرست آن بیشتر از تزریق به وسیله کانولای نصب شده است. علاوه بر این سوزن برخلاف کانولا نمی تواند در رگ رها شود تا دارو های دیگر را با آن تزریق کنند.
برای قرار دادن یک کانول برای تزریق IV پزشک یا پرستار از دستگاهی استفاده می کند که در آن یک لوله پلاستیکی نرم با استفاده از یک سوزن وارد رگ می شود. سپس سوزن را در می آورد و لوله پلاستیکی با یک پورت دسترسی که روی پوست چسبانده شده است، در رگ رها می شود.
سایر اشکال تزریق که کمتر رایج اند، عبارت اند از:
در مواقع اورژانسی که دارو یا مایعات باید خیلی سریع به بدن برسند و تزریق وریدی نیز امکان پذیر نیست، آن را به داخل استخوان تزریق می کنند. گاهی اوقات حال بیمار بسیار وخیم و فشار خون او به میزان زیادی کاهش یافته است. رگ های خونی محیطی در اندام هایی مانند بازو ها و پا ها تجمع یافته اند. این رگ ها منقبض می شوند تا جریان را به مهم ترین اندام های بدن برسانند؛ بنابراین نمی توان دارویی را به آن ها تزریق کرد.
همچنین این رگ ها ممکن است در شرایط ایست قلبی نبض نداشته باشند و جریان خون در آن ها در مسیر های طبیعی دسترسی وریدی کاهش یافته باشد. در این حالت نیز نمی توان به ورید دست یافت؛ بنابراین پرستاران از یک کانول داخل استخوانی به عنوان جایگزین استفاده می کنند. درمورد آموزش انواع تزریقات بهتر است بدانید که در این روش یک کانول کوچک از طریق پوست به مغز استخوان، اغلب در قسمت استخوانی ساق پا درست زیر زانو پیچ می شود.
با استفاده از روش تزریق دارو ها را که به شکل مایع استریل شده درآمده اند وارد بدن می کنند. آموزش انواع تزریقات شامل تزریق دارو و واکسن به داخل چربی بدن، عضله، رگ و حتی استخوان می شود. در این آموزش ها به دانش آموزان یاد می دهند که برای مثال در تزریق عضلانی سرنگ را به چه صورت به داخل بدن داخل کنند و از آن بیرون بیاورند. البته تزریق وریدی دشوار تر و تخصصی تر است و افراد عادی نمی توانند آن را انجام دهند. در این مقاله انواع تزریق را نام بردیم، هر کدام را توضیح دادیم و مراحل تزریق هر کدام را آموزش دادیم.
واحد آموزش موسسه لیام طب این امکان را ایجاد کرده که در محل موسسه ویا درمنزل متقاضیان آموزشهای جامع انواع تزریقات و نحوه سرم زدن را به صورت عملی اموزش داده وسرتیفیکیت لازم را به متقاضیان ارائه نماید. لطفا جهت هماهنگی با ما تماس بگیرید